Κριτική από τη Χριστιάνα Οικονόμου για τη παράσταση
Αυτοκράτωρ Αδριανός
του Χρήστου Λιακόπουλου
Σκηνοθεσία: Χρήστος Λιακόπουλος, Αν. Μαρκουτσά
Ερμηνεία: Χρήστος Λιακόπουλος
Θέατρο Αλκμήνη
Ενδεχομένως στους περισσότερους από εμάς ο Αδριανός να είναι γνωστός για μια σειρά από έργα που δημιουργήθηκαν στην Αθήνα κατά την περίοδο της βασιλείας του, αποτελώντας έκφραση του θαυμασμού του για τις πνευματικές ζυμώσεις της εποχής, η έκρηξη των οποίων σε κάθε τομέα της καλλιτεχνικής δραστηριότητας κατέστησε την αθηναϊκή πόλη-κράτος γενέτειρα του ορθού λόγου, του πολιτισμού, της προόδου και της αισθητικής. Η περίφημη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, η ολοκλήρωση του Ναού του Ολυμπίου Διός, η λεγόμενη Πύλη του Αδριανού και το κυριότερο έργο του, το Υδραγωγείο, που χρησιμοποιείτο μέχρι και το 1930, είναι οι αρχιτεκτονικές αντανακλάσεις των φιλελληνικών συναισθημάτων του Αυτοκράτορα. Πόσα στοιχεία όμως γνωρίζουμε για το βίο του Αδριανού, όχι μόνο του θεϊκού Ρωμαϊκού Αυτοκράτορα, αλλά και του θνητού ανθρώπου, με πάθη και συναισθήματα, θριάμβους και πτώσεις; Η διδακτική παράσταση του Χρήστου Λιακόπουλου, αποτελεί μια καλή αφορμή να διευρύνουμε τις γνώσεις μας για την ιδιάζουσα αυτή προσωπικότητα αλλά και για το κλίμα που επικρατούσε στις τάξεις της ρωμαϊκής αριστοκρατίας, και που αργότερα μεταφέρθηκε στην ανατολική της συνέχεια, το Βυζάντιο, πολλούς αιώνες προτού ο Μακιαβέλλι γράψει τον «Ηγεμόνα» και εισαγάγει στη δυτική σκέψη το δόγμα Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.
Η συγγραφική-σκηνοθετική πρόταση του κ. Λιακόπουλου αποτελεί έναν μονόλογο, στην ουσία του εσωτερικό, μια απόπειρα ανασύνθεσης της μνήμης και αποκατάστασης ενός θρυμματισμένου Εγώ και μιας αλλοτριωμένης συνείδησης, που διαταράχθηκε λόγω των τύψεών του για μια ακούσια θυσία που εξακολουθεί να ταλανίζει τον αυτοκράτορα μέχρι το θάνατό του. Η τεχνική της αφήγησης που ακολουθείται είναι η ευθύγραμμη εγκιβωτισμένη, που ξεκινά από τη χρονική στιγμή όπου σε μεγάλη πια ηλικία ο ήρωας, ανακαλεί το παρελθόν, τη ζωή του, εστιάζοντας στη σχέση του με τον Αντίνοο και επιστρέφει ξανά στο χρόνο της σκηνικής δράσης. Έχουμε την περίπτωση ενός ομοδιηγητικού-παντογνώστη αφηγητή, η διήγηση του οποίου αναδεικνύει βιογραφικά στοιχεία του Αυτοκράτορα Αδριανού, αποτυπώνει τα ήθη και τα έθιμα της Ρωμαϊκής αριστοκρατίας, περνά μηνύματα για ερωτήματα που απασχολούν το άτομο από κτήσεως κόσμου και καυτηριάζει την εγωπάθεια, τη ματαιοδοξία, την ακόρεστη δίψα για εξουσία, ενώ από την άλλη πλευρά εξαίρει την αξία της άδολης και πραγματικής αγάπης χωρίς την οποία ο άνθρωπος, νιώθει κενός, ανεξάρτητα από την οικονομική θέση ή το κοινωνικό του status.
Όσον αφορά τα σκηνοθετικά ευρήματα, ο κ. Λιακόπουλος μας παρουσιάζει μία προσέγγιση λιτή, χωρίς εικαστικούς βερμπαλισμούς, που σέβεται την εποχή διαδραματίσεως των ιστορικών γεγονότων, και που στηρίζεται κυρίως στην ατομική του ερμηνεία, στο ρυθμό του λόγου και στην εναλλαγή του προσώπου αφήγησης με την παρεμβολή ευθύ λόγου σε turning points της ζωής του ήρωα, όπως στην εικόνα όπου αναλαμβάνει την εξουσία μετά το θάνατο του Τραϊανού, ή όταν πρωτοσυναντά τον Αντίνοο. Μάλιστα στην τελευταία εικόνα έχουμε σύζευξη δύο τεχνικών, της επιβράδυνσης της αφήγησης και της παρεμβολής ευθέων προτάσεων ή ερωτήσεων σε β’ ενικό πρόσωπο. Ένα ακόμη σκηνοθετικό μέσο που μετέρχεται για να εξάρει τη μετάβαση από τη μια συναισθηματική κατάσταση στην άλλη, ή τη μεταπήδηση σε μια νέα κομβική φάση της ζωής του, είναι ο φωτισμός ή η χειρονομία, η στάση του σώματος, η μεγαλύτερη δηλαδή πρόκληση ενός ηθοποιού που μεταδίδει στο δέκτη το μήνυμά του χωρίς σκηνοθετικές-σκηνογραφικές περιττολογίες, οι οποίες ενίοτε απομακρύνουν το θεατή από το κείμενο και την ερμηνεία και τον κατευθύνουν σε ένα εικαστικό και ηχητικό χάος.
Προσωπικά επικροτώ την παράσταση του Χρήστου Λιακόπουλου-ο οποίος παρεμπιπτόντως- έγραψε το κείμενο, σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στο παραστατικό αυτό γεγονός και σας παροτρύνω να παρακολουθήσετε την παράσταση για να σκεφτείτε αν ο κόσμος θα ήταν καλύτερος με πολιτικούς ηγέτες μυημένους στην τέχνη.
Χριστιάνα Οικονόμου
Φιλόλογος-Απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ. MPhil in Theatrical Studies.
