Ἡ πηγή

Φεγγάρι πεθαμένο μου
γιὰ ξαναβγὲς καὶ πάλι
θέλω νὰ δῶ τὸ αἷμα σου
δὲν ἔκαιγες λυχνάρι
φώτιζες
τὸ φοβισμένο πρόσωπο
θέλω νὰ δῶ
τὸ φοβισμένο πρόσωπο
τώρα
πάλι καὶ πάλι
τότε
ὅλο τὸ σῶμα μου ἦταν
μιὰ πληγὴ
φεγγάρι
μιὰ πηγὴ
καὶ φώτιζε
τῆς νύχτας τὸ σκοτάδι
Φεγγάρι πεθαμένο μου
θέλω νὰ δῶ τὸ αἷμα σου
τώρα
πάλι καὶ πάλι

(ἀπὸ τὴ συλλογή ΟΤΑΝ ΣΑΣ ΜΙΛΩ)

Ὁ καθρέφτης
Στὴ Νόρα Ἀναγνωστάκη

Σὰ γύρισε ὁ καθρέφτης μου
στὸν οὐρανὸ
φάνηκε
ἕνα φεγγάρι μισοφαγωμένο
ἀπὸ τὰ κόκκινα μυρμήγκια
τῆς φωτιᾶς
κι ἕνα κεφάλι πλάι του
νὰ καίει κι αὐτὸ μέσα σε πύρινη
βροχὴ
νὰ λάμπει τὸ κεφάλι
νὰ φέγγει
καθὼς τὸ ἔπαιρνε τὸ ἔκανε κάρβουνο
ἡ φωτιὰ
νὰ ψιθυρίζει:
-Τὰ δέντρα καῖνε φεύγουνε σὰν τὰ μαλλιὰ
ὁ ἄγγελος χάνεται μὲ καψαλισμένα
τὰ φτερὰ
κι ὁ πόνος
σκύλος μὲ σπασμένο πόδι
μένει
μένει

(Απὸ τὴ συλλογή

ΤΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ)

ΙΣΤΟΡΙΑ

Ὅταν ἄνοιξε ἡ σκουριασμένη πόρτα σὰν αὐλαία
ἔτρεξε
ὅπως σάπιο καράβι σὲ κακὸ λιμάνι
πρόβαλε γελασμένο τὸ πρόσωπο τοῦ κοριτσιοῦ
μέσα στὸ ἄρωμα τῆς φωτιᾶς καὶ τοῦ καπνοῦ
ἡ φωνή της
σὰ σκοτεινὴ αἴθουσα κινηματογράφου
πρόβαλε γελασμένη
κι ἐγὼ
ἕνα πουκάμισο στὸν ἀέρα μέσα στὸ χαλασμὸ
κρεμασμένο
ἑτοιμαζόταν νὰ πετάξει
τὸ κορίτσι
ἕνα ζωντανὸ λουλούδι
ἕνα λουλούδι ἀναμμένο
ἕνα ὡραῖο τέρας
ἀνάποδα γυρισμένο τὸ στόμα
τὰ μάτια
τὰ φρύδια
ἕνα ὡραῖο τέρας
ποῦ χτυποῦσε
σὰ μαγικὸ ρολόι
τὸ βράδυ αὐτὸ τὸ μαγικό
τέλος προχώρησε
ἡ νύχτα
τὸ κορίτσι ἔσπασε μέσα στὸν καθρέφτη
ὕστερα
φάνηκαν πάλι
τεράστια
τὸ πρόσωπό μου
τὸ πρόσωπό της
παραμορφωμένα
ἄγρια ματωμένα
σὰν κινηματογράφος
(Ποιήματα 1945-1971)

(Το παρακάτω ποίημα της Έλενας Πίνης είναι η συνομιλία της με το ποιητή)

ΦΕΓΓΑΡΟΠΛΑΣΜΑTA

Φεγγάρι αναμμένο
σαν φωτιά
που καίει
καίει
και το αίμα ρέει
σε πληγή ανοιχτή.

Σαν ηφαιστείου λάβα
που καυτό
αυλάκι χαράζει
σε μιας κόρης
το πρόσωπο.

Λουλούδι ματωμένο
σαν καρφί
που μπαίνει
μπαίνει
και ο πόνος μένει
σε καρδιά σκοτεινή.

Νεκροταφείου τέφρα
το κορμί
της ξανθής θυμίζει
μιας ξερής γης
το κάρβουνο.

Φεγγάρι φοβισμένο
σ’ αγκαλιά
να κλαίει
κλαίει
και το δάκρυ ρέει
σε πηγή ιερή.

Γηροκομείου λάμπα
το κελί
της μικρής φωτίζει
κι ένα στεφάνι
στο μέτωπο.

Λουλούδι πληγωμένο
στη νυχτιά
εκπνέει
πνέει
και η ψυχή πλέει
σε αιώνια ζωή.

Επιταφίου μέρα
με πνοή
ιερή ανθίζει
σπόρος σε χώμα
που ’μοιαζε άγονο.

Έλενα Πίνη
(17/07/2018)

«Ο Σαχτούρης είναι ο ζωγραφικότερος ποιητής που ξέρω. Βαφτίζει το χρώμα σε λέξεις και αποδίδει χρωματικά τις εννοιολογικές αποχρώσεις των λέξεων. Γι’ αυτόν, το χρώμα είναι ισότιμη πρώτη ύλη με τη λέξη. Στα έξι του βιβλία υπάρχουν πάνω από 150 στίχοι που αναφέρουν κάποιο χρώμα και πάνω από 200 που αναφέρουν πράγματα που υποβάλλουν έντονα ένα ορισμένο χρώμα, π.χ. οι λέξεις αίμα, χιόνι, πίσσα, τριαντάφυλλο, ουρανός.»
Νόρα Αναγνωστάκη, «Οι “Δύσκολοι καιροί” μέσα από την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη». Διαδρομή. Δοκίμια κριτικής (1960-1995), Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1995, 45-46.

Ο Μίλτος Σαχτούρης (Αθήνα, 29 Ιουλίου 1919 – Αθήνα, 29 Μαρτίου 2005) ήταν ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές. Εντάσσεται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, που διαδέχθηκε τους νεωτερικούς ποιητές του μεσοπολέμου.
Με καταγωγή από την Ύδρα, ήταν δισέγγονος του ναυάρχου του ’21 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη. Το 1937 εγγράφηκε με προτροπή του πατέρα του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά μετά το θάνατό του την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Δεν άσκησε ποτέ του κανένα βιοποριστικό επάγγελμα και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που δεν απόκτησε οικογένεια. Οι γονείς δίσταζαν να δώσουν το χέρι της κόρης τους στον γαμπρό Μιλτιάδη Σαχτούρη. «Όχι, γιατί ποιητής δεν είναι επάγγελμα» του έλεγαν και του έκλειναν την πόρτα.
Πρωτοέγραψε ποίηση την άνοιξη του 1941. Το 1943 γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Εγγονόπουλο, με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία. Ως ποιητής στον χώρο των γραμμάτων εμφανίστηκε, ύστερα από παρότρυνση του Ελύτη, το 1944 στο περιοδικό «Τα Νέα Γράμματα». Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Τα Νέα Ελληνικά», «Τραμ», «Το Δέντρο», «Η Λέξη» και «Νέα Εστία».
Ο Σαχτούρης είναι ποιητής του κλειστού χώρου, αντιηρωικός, εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης. Απορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στο συμβολισμό και τον υπερρεαλισμό. Διαφοροποιείται από τους σύγχρονους ομοτέχνους του, επειδή οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα, που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμό.
Η γλώσσα των ποιημάτων του είναι ελλειπτική, λιτή, τραγική, σκυθρωπή και σοβαρή. Επίσης η ποίησή του ως προς τη δομή είναι ενιαία, δηλαδή εμπειρίες οι οποίες συνεχώς αναπαράγονται με μια κυκλική φορά. Υπερτονίζει το παράλογο, ενώ από τον υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε, κρατά τη φαντασία και την παραίσθηση, όχι όμως και τη συνειρμική εκφορά του λόγου.
Είναι ποιητής του ατομικού άγχους, αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής. Κι όμως, η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη. Ο δημιουργός της ομολογεί «Πάντα θα ‘χουμε ανάγκη από ουρανό».
Το έργο του καθαρά ποιητικό και έχει κυκλοφορήσει στις συλλογές: «Οι Λησμονημένοι» (1945), «Παραλογαίς» (1948), «Με το πρόσωπο στον τοίχο» (1952), «Όταν σας μιλώ» (1956), «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο» (1958), «Ο περίπατος» (1960), «Τα στίγματα» (1962), «Σφραγίδα ή όγδοη Σελήνη» (1964), «Το σκεύος» (1971), «Ποιήματα 1945-1971», «Χρωμοτραύματα» (1980), «Εκτοπλάσματα» (1986), «Καταβύθιση» (1990), «Έκτοτε» (1996) και «Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια» (1998).
Τιμήθηκε με τρία βραβεία: Το 1956 με το Α’ Βραβείο του διαγωνισμού «Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές» της RAI για τη συλλογή του «Όταν σας μιλώ», το 1962 με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Τα Στίγματα» και το 1987 με το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Εκτοπλάσματα».
Έργα του έχουν μεταφραστεί στη γαλλική, αγγλική, ιταλική, γερμανική, πολωνική και βουλγαρική. Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τους Μάνο Χατζιδάκη, Αργύρη Κουνάδη, Γιάννη Σπανό, Κυριάκο Σφέτσα και Νίκο Ξυδάκη.