Σαούλ, Σαούλ τι με διώκεις; Είναι τα λόγια που άκουσε ο Απόστολος Παύλος-ο μέχρι τότε Εβραίος με ρωμαϊκή υπηκοότητα Σαούλ και φανατικός διώκτης των Χριστιανών- όταν τυφλωμένος από το θείο φως, έπεσε κάτω από το άλογό του στην πορεία του προς τη Δαμασκό. Στη σύνθεση το τοπίο αναπτύσσεται με συνεχόμενους, σχεδόν γυμνούς λόφους, ενώ ο Παύλος απεικονίζεται στο πρώτο επίπεδο με χαρακτηριστικά γεροντικής μορφής, με κάτασπρα μαλλιά και γένια, σε αντίθεση με τις πράξεις των Αποστόλων που δεν αναφέρεται ως ηλικιωμένος. Στα αριστερά του, ένας από τους συνοδούς του προσπαθεί να τον βοηθήσει, κρατώντας τον από την πλάτη, ενώ τα υπόλοιπα μέλη του συνόλου, χωρισμένα σε υπο- ομάδες, εκφράζουν με έντονες χειρονομίες το ψυχικό τους άλγος, άλλοι έχουν πέσει στη γη ή τρέπονται σε φυγή και στο μέσο, στο δεύτερο επίπεδο ένα άλογο ανασηκωμένο στα πίσω πόδια συγκρατείται δύσκολα από έναν υπηρέτη.
Ο λιτός στο θεματικό και χρωματικό επίπεδό του χώρος, αλλά συγχρόνως πολυδιάστατος, με την παρουσίαση επιμέρους δράσεων και ψυχικών καταστάσεων, με έντονα στοιχεία δυναμικής έκφρασης και ζωηρής χειρονομίας και κίνησης οδηγούν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης δραματικής σκηνής. Το σώμα του Παύλου έχει σχήμα ελλειψοειδούς τόξου, ανοιχτού προς την πάνω πλευρά του, ενώ ακριβώς από πάνω του, στην άνω ζώνη της σύνθεσης, στον ουράνιο θόλο απεικονίζεται ο Ιησούς, το χέρι του οποίου συναντά με μία νοητή κάθετη γραμμή το βλέμμα του Σαούλ, πλαισιωμένος από αγγελικές δυνάμεις. Ο Χριστός παρουσιάζεται σαν μια ορμητική φιγούρα, που μοιάζει να διαρρηγνύει το ουράνιο στερέωμα και σαν αστραπή τυφλώνει κάθε ον που έρχεται σε οπτική επαφή μαζί του. Η δέσμη του εκτυφλωτικού θείου φωτός που εξακοντίζεται από τον Ιησού, αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ ουρανού και γης, πνευματικού και γήινου κόσμου, μορφοποιώντας την εμφάνιση του Χριστού σαν μετάβαση από το άχρονο και το άπειρο στο επίγειο και το πεπερασμένο, ενώ η μεταστροφή του Παύλου δηλώνεται σαν ανύψωση προς το υπερκόσμιο και θεϊκό φως.
Στο πλάσιμο της μορφής του Παύλου, με αυλακώσεις στο πρόσωπο, άσπρα μαλλιά και γένια, έχουμε μια αυτοπροσωπογραφία του ίδιου του Μιχαήλ- Αγγέλου, του οποίου η γνωριμία με τη Βιττόρια Κολόννα έγινε αφορμή για τη δική του θρησκευτική μεταστροφή. Το έργο θα μπορούσε να αποτελέσει για τον θεατή μια ευκαιρία ενδοσκόπησης και μεταβολής νου τονίζοντας ότι η μετάνοια μπορεί να συντελεστεί από την ψυχή με την αφορμή οποιασδήποτε φυσικής ή υπερβατικής παρουσίας στη ζωή του ανθρώπου, ακόμη και αν λαμβάνει χώρα σε μια χρονική συγκυρία που του φαίνεται μια άκαιρη και άστοχη πρόταση. Η ολοκληρωτική αλλαγή στη ζωή του, η αποτίναξη νοσηρών έξεων και η αποβολή κάθε αρνητικού συναισθήματος για τον πλησίον με έμπρακτο τρόπο συμβάλλουν στην κάθαρση του ατόμου και στην πνευματική του αναγέννηση, ούτως ώστε να οικοδομηθεί η γέφυρά που θα οδηγηθεί στο θείο φως, την αισθητική οπτικοποίηση του Θεού- Πατέρα και στο πρόσωπό του της συμπερίληψης όλων των καλών και ζωοποιών δυνάμεων, που θα σώσουν το άτομο από το σκότος της αμαρτίας και της αιώνιας κόλασης, των ατέρμονων τύψεων και της επαναλαμβανόμενης δυστυχίας.
Χριστιάνα Οικονόμου. Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ. MPhil στις Θεατρικές Σπουδές.