“Ποιητής δεν είναι ο εμπνευσμένος αλλά εκείνος που εμπνέει” Πωλ Ελυάρ
Η ποιητική έμπνευση γεννιέται από την σκέψη, τον στοχασμό και την φαντασία. Αλλά και από οτιδήποτε μπορεί να διεγείρει τον ποιητή και να τον οδηγήσει στην αποτύπωση ή και την περιγραφή. Είναι μια πνοή που κάνει τον λόγο να ανασαίνει στο δικό της ρυθμό. Μοιάζει με αέρα που στροβιλίζει τα φθινοπωρινά φύλλα… αλλά και σαν αστραπή που σχίζει τον ουρανό με ριπές από φως ηλεκτρισμένο και προμηνύει την καταιγίδα. Οι πιο κατάλληλοι να μιλήσουν για την έμπνευση είναι όσοι την έχουν νιώσει και τους έχει μεταλλάξει σε ποιητές ή στιχουργούς. Το έναυσμα για αυτήν δίνεται από κάτι τυχαίο και απρόσμενο: ένα τοπίο, μια ανάμνηση, η μουσική ή τα λόγια ενός τραγουδιού, ένα αντικείμενο στο χώρο ή τον ορίζοντα, ένα φυσικό φαινόμενο, μια γεύση, μια ελκυστική αφή.
Στην έμπνευση συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις, συγχρόνως ή όχι. Είναι εκείνη η μοναδική στιγμή που μετουσιώνει το ερέθισμα σε λόγο που ξεχύνεται σαν χείμαρρος πάνω στο χαρτί ή το πληκτρολόγιο, παρασύροντας και την τελευταία προσπάθεια αντίστασης του μυαλού στο έλλογο πάθος που αχνοφαίνεται.
Η ποιητική έμπνευση είναι στιγμιαία, φευγαλέα και απροσδιόριστη γι’αυτό είναι εύκολο να χαθεί, να ξεχαστεί και να μην ανακαλείται από το μυαλό αν δεν κοινοποιηθεί εν τή γένεση της! Είναι η ικανότητα του ευαίσθητου ανθρώπου να διακρίνει το εύθραυστο κομμάτι της σιωπής πάνω στη μάζα ενός δυνατού θορύβου, να αφήσει το βλέμμα του να διεισδύσει στο πιο σκιερό μέρος, ανακαλύπτοντας μια μελωδία αλλόκοτη. Οι αισθητηριακες εικόνες, οι ονειρικές μνήμες, οι στιγμές έντασης αποτελούν αναμφισβήτητα κίνητρο για τον ποιητή, αλλά η αντοχή στο χρόνο αυτής της λογοτεχνικής μεταφοράς είναι που μετράει.
Υπάρχουν στίχοι που αντέχουν στο χρόνο, κλασσικοί και ανεπανάληπτοι και άλλοι που χάνονται στο πέρασμα του και σβήνουν γρήγορα. Το σκοτεινό, υποβλητικό και συναρπαστικό στη σύλληψη “Κοράκι” του Έντγκαρ Άλαν Πόε εν τούτοις, είναι ένα παράδειγμα απουσίας έμπνευσης αλλά προϊόν ενός καλοδουλεμενου ποιήματος που καταδεικνύει την επικινδυνότητα της απλής καταγραφής της έμπνευσης χωρίς εμβάθυνση και επεξεργασία. Αν η έμπνευση αποτελεί τον σπόρο, το ποίημα είναι ο καρπός του λόγου, μεστός και βαθειά καλλιεργημένος. Κατά άλλους ταλέντο, για τον Σωκράτη “θεία δύναμις”, για τους επιστήμονες αχαρτογράφητη περιοχή, η έμπνευση θα προσδιορίζει πάντα την ποιότητα και την μοναδικότητα του κάθε ποιήματος.
Επίκληση
Δώσε μου μέρος να σταθώ
στη γη, ψηλά στον ουρανό
κι άσε τον χρόνο να κυλά
στ’ ονείρου τα παλάτια
Βρες μου έναν ήλιο να θωρώ
τα βάσανα μου να ξεχνώ
να κάνει βόλτα η χαρά
σ’ άγνωστα μονοπάτια
Και την αγάπη σαν θα βρω
μέσ’ της καρδιάς τον ποταμό
να μην γυρέψω πια ξανά
του πόθου σου τα μάτια.
Α.Α.
19-5-2010
Αγγελική Αγγελοπούλου.
